ANAFİLAKSİ

Bir antikor-antijen reak­siyonu (bkz. Allerji). Bu kelime, labora-tuvar hayvanlannda, yabancı bir protein (genellikle at serumu) zerkiyle ortaya çıkan duruma verilen addır. Aynı pro­teinin ikinci bir zerki, çok şiddetli bir reaksiyona yol açar. Burada birinci iğne­de uyarılan reaksiyon zinciri, ikinci iğne­de faaliyete geçmektedir. İnsanlarda, ana-filaksi, tetanos ve gazlı kangrende pasif bağışıklık sağlanmasında görülebilen tip­te, serum tedavisi sırasında bazı haller­de gelişen, hoş olmayan bir durumdur. Hastanın seruma reaksiyonunun sebebi, ya hastaya on gün içinde aynı serumun zerk edilmiş olması, veya bünyesel ola­rak at serumuna primer duyarlık göster­mesidir. Anafilaktik şok diye adlandırı­lan reaksiyon, yarım saat içinde belirmek­te ve hasta, kötüleşerek, gittikçe artan do­laşım ve solunum bozuklukları ortaya çıkmaktadır. Sonu ölüm olabilir.
Hasta normale dönene kadar, damar­dan yüksek dozda adrenalin veya daha iyisi, hidrokortizon verilir. Trakeotomi ve solunum yollarının temizlenmesi ge­rekebilir. Yarım önlemler veya kararsız­lık ölüme götürebilir. Bununla birlikte bu durum çok ender görülmekte ve zerk­lere karşı duyarlık daha hafif reaksiyon­larla belirmektedir. Buna rağmen, reak­siyon uyandıracak bir zerkin yapılma­sından önce, hastaların, zerk sonrası ya­rım saat kontrol altında bulunmalarını söyleyip, onları uyarmak gerekir. Duyar­lık varlığı, genellikle deri altına (ön kol) ufak test dozları verilerek saptanabilir, ama anafilaktik şokta test dozu bile bu ağır reaksiyonu doğurabilir. Hastaları tetanoza karşı aktif olarak bağışıklık ka­zandırıp, antitetanoz serumunun kullanıl­ması önlenebilir; yani herkese tetanoz aşısı uygulanır. Böylece, serum kullan­mak gereği kalmaz. Bu satırların yazarı, futbol oynarken basit bir çizik için, antitetanoz serumu enjekte edildikten sonra, anafilaktik şokla ölen bir arkadaşının durumunu gözleriyle gördüğünden, bu­gün uygulanması çok kolay olan bu ön tedbirin alınmasını önemle salık vermek­tedir.