GIDA ZEHİRLENMESİ

GIDA ZEHİRLENMESİ. Geçmişte, ne­deni gözetilmeksizin, her çeşit ishali ta­nımlamak için kullanılmış genel bir de­yim olan “gıda zehirlenmesi” gerçekte, GIDA ZEHİRLENMESİ
bakterilerle bulaşmış besin maddelerinin neden olduğu barsak hastalıklarına ve­rilen addır.
Nedeni: Besin maddelerinin aşağıda sayılan bakterilerle bulaşmış olmasıdır:
1. Stafilokoklar: Besin maddesi içinde çoğalıp, koloniler oluştururlar. Bakteri­nin kendisi zararsız olup, salgıladığı tok­sini (zehirli maddesi) zehirlidir. Stafilo­koklar, genellikle, tekrar tekrar pişiril­miş ette, pasta, kıyma gibi fazla ellen­miş besinlerde bulunur. Ellerdeki mik­roplu yaralar, bademcik iltihabı veya akıntılı bir kulak hastalığı, stafilokokla-rm kaynaklarıdır.
2. Salmonella grubu bakteriler: Salmo-nella typhi murium genellikle etkendir. Bu gruba ait diğer bakteriler, sığır, do­muz gibi hayvansal besin ürünlerinde (yumurta, süt vb.) bulunur.
3. Clostridium welchii: Soğutulup, yeni­den ısıtılan ette gelişir. Bu organizmanın sporları ve toksinlerinin (zehirlerinin) ba­zıları, ısıya dayanıklı olduğundan, yeni­den ısıtmayla bunlar etkisizleştirilemez. Bu bakteri, oksijensiz ortamda yaşar. Belirtileri: Stafilokok zehirlenme­si, etkisi süresince çok rahatsız edici ol­makla birlikte, akuttur (bkz), çabuk ge­çer ve kusma ile ishale neden olur. Sal­monella zehirlenmesinin kuluçka döne­mi ise, daha uzundur (iki saat yerine, iki gün). Hasta ateşlidir, kusma ve is­hal vardır. Clostridium vvelchii’nin be­lirtileri bir gün içinde ortaya çıkar ve hastalar, yaklaşık olarak iki günde iyi­leşir.
Tedavi: Belirtileri ortadan kaldırma­ya yönelik. Antibiyotikler kullanılmaz. Kusma ve ishal önleyici, kaybolan suyu tamamlayıcı önlemler alınır. Basit ilaç­lar en etkilileridir, bkz. İshal, Botulizm, Dizanteri.
Önlenmesi: Tropikal ve subtropi-kal bölgelerde, özellikle sebzelerin bulaş­mış olduğunu kabul edip, besin madde­lerini kullanmadan önce yıkamak akıllıca bir önlemdir. Mümkünse, besin mad­deleri, temizliği saptanmış yerlerden alın­malıdır. Besin maddeleri, serin, hava­landırılan, sineksiz bir yerde saklanmalı ve bu maddeleri elleyecek kişilerle, kul­lanılacak tabak, çanak, vb.’nin temizli­ğine özen gösterilmeli ve besin madde­leriyle ilgilenecekler bu yönde eğitilme­lidir. Ev halkından birinde gıda zehir­lenmesi belirtilerinin ortaya çıkması, di­ğer kişilerde de aynı durumun belirebi-leceğine işarettir. Hazırlanış koşullarının bilinmemesi halinde, yaz aylarında, iki kere ısıtılmış yiyecekler yenmemelidir. Bütün dondurulmuş et ve tavuklar çok iyi pişirilmelidir.