ISIRIKLAR – BÖCEK SOKMALARI

ISIRIKLAR – BÖCEK SOKMALARI. Köpek ısırmaları: Köpeğin kuduz olması halinde, önemlidir.
Tedavi: Köpek sağlıklı ise, herhangi bir yara gibi tedavi edilir: Temizlenir, sarılır ve tetanoza karşı önlem alınır. Köpeğin kuduz olması olasılığı varsa, da­ha etraflı önlem gereklidir (bkz. Kuduz). Yılan sokmaları: Avrupa’da, yılan sok­masından olan ölüm çok seyrektir: Yak­laşık olarak, yılda 2-20 arasıdır. Kuzey Amerika’da, zehirli yılan türleri daha fazladır ve 1950-1959 yılları arası, A.B.D.’nde 138 kişi bu nedenle ölmüş­tür. Hindistan’da, her yıl, 20.000-30.000 kişi, kobra vb. gibi zehirli yılan sokma­sından ölür. Afrika’da, kobraların ya­nında (bazı kobralar, insanın gözünün içine zehir tükürür) yeşil ve siyah mam-balar gibi çeşitli, çok zehirli yılanlar vardır.
Belirtileri: Yılanın soktuğu insan, genellikle çok korkmuş olduğundan, ilk önlem onu yatıştırmak olmalıdır. Genel­likle, iki çeşit yılan zehiri vardır: Biri, sinir sistemini etkiler ve nörotoksik diye nitelendirilir; diğeri ise, stotoksik olup, vücudun sabit hücreleriyle, kan hücreleri­nin zehiridir. Birincisi, yılanın saldırdığı avın, yenmeden önce felç olmasını, ikin­cisi ise, avm sindiriminin kolaylaşmasını sağlar.
Viper yılanının soktuğu yerde ağrı ve şiddetli reaksiyonun olması, özellik ta­şır. Bazı yılanların soktuğu bölgede ise, yerel gangren oluşur. Şiddetli bir sokma sonucu, idrarda ve dışkıda kan belirebi-lir. Ayrıca, zehir, kan pıhtılaşmasını azalttığından, burun kanamaları ve kan kusmalarına rastlanır.
Nörotoksik yılanların soktuğu yerdeki ağrı ve yerel reaksiyon, sitotoksik olan-larınkinden azdır. Başlıca etki, sinir sis­temi felcidir: Yayılan duyu yitimi, ko­nuşma güçlüğü, görme bulanıklığı, bu­lantı, kusma ve büyük endişe hali görü­lür. Hasta, ayakta duramaz ve solunum sıkıntısı belirir.
Tedavi: Yılanı öldürüp, cinsinin teş­his edilebilmesi için saklamak uygundur. Hasta, kımıldatılmamalıdır, ya da gere­kirse, yavaş hareket ettirilmelidir. Yara, erişilebilen yerdeyse, emilir, ama kesil­mez. İyice yıkanır ve kol ya da bacak-taysa, oynatılmaması için bir tahtaya bağlanır ve kalp ile yara arasına bir tur­nike konur. Bu turnike, 30 dakikada bir, 1 dakika süreyle gevşetilir.
Avrupa’da, antivenom (zehirin antago-nisti) kullanılması uygun değildir, çün­kü bu madde, at serumundan yapıldığı için, neden olabileceği anâfilaktik şok (bkz. Anafilaksi), yılan sokmasından da­ha ciddi sonuçlar doğurabilir. Bununla birlikte, zehirli yılanların bol olduğu di­ğer kıtalarda, antivenom gereklidir ve ısı­rık yeri çevresinde yerel olarak uygulan­dığı gibi, damar içine de zerk edilir. Şid­detli reaksiyon olduğu hallerde, adrena­lin ya da antihistaminler kullanılır. Bütün yılanların ağızlarında hastalık yapan bak­teriler bulunduğundan, antibiyotikler ve­rilmeli ve tetanoza karşı önlem alınmalı­dır. Yılan sokmalarında, hatırda tutu­lacak en etkili önlem, hastanın hareketsiz tutulmasıdır.
Örümcek sokmaları: Amerika, Avrupa, Hindistan, Rusya ve Avustralya’da ze­hirli örümcekler vardır. Belirtileri: Amerika’daki “Kara dul” Örümceği, yumurtalarını lağımlara bıraktığından, kişi, genellikle arkadan sokulur. Sokulma anlaşılmayabilir ve yanm saat sonra zehirin etkisiyle, tüm vü­cut kaslarında kramplar ve ağrı belirir. Bu krampların, karın kaslarında çok faz­la olması halinde, durum bir “akut karın sendromu”nu andırabilir. Örümcek sok­masından sonra, tabanlarda yanma duy­gusunun belirdiğinden söz edilir. Tedavi: Atropin, morfin zerki ve da­mar içine kalsiyum glukonat verilmesi­dir. Örümcek sokması sonucu oluşabile­cek şiş üzerine ilk yardımda uygulana­cak tedavi, soğuk kompres yapmak ve şişliklere sulandırılmış amonyak sürmek­tir. İltihaplanma durumunda mutlaka doktora gitmek gerekir. Akrepler: Sokması çok ağrılıdır ve ba­zen öldürücüdür. Uygulanacak tedavi, örümcek sokmasında uygulananın aynı­dır.
Arı ve eşekarısı: Kişi, bunlara duyarlıy-sa, epey rahatsız olur. Sokulan bölgenin şişmesi, genel ürtiker ve hatta anafilaktik şokla, koma ve ölüm görülebilir. Tedavi: Arının iğnesi yarada kaldı­ğından, çıkarılmalıdır: En iyi çıkartma yöntemi, emmekten fazla, kazımaktır, çünkü bu iğneye bağlı bir zehir keseceği bulunur. Amonyak ya da sodyum bikar­bonat gibi sıvılar ağrıyı azaltabilir, fakat antihistaminli kremler, etkisizdir. Eşek­arısı sokmalarında, limon suyu, sirke gibi zayıf asitler, rahatlatıcıdır.