PSİKANALİZ

PSİKANALİZ. Psikanaliz sözcüğü, a) Sigmund Freud’un kuramlarım, b) Bu kuramlara dayanan tedavi yöntemini be­lirtir. Freud, akıl hastalığıyla normal dav­ranışın, bilinçaltmdaki ilkel dürtülerle, bilinçüstündeki, öğrenilmiş, uygarlaşmış eğilimlerin çelişmesine bağlı olduğunu göstermiştir. Kişilik, “id” adı verilen, ilkel ve bastırılmış uyarılardan oluşan bi­linçaltı, “ego” denen bilinçüstü ve “vic-dan”la eşdeğer anlamda olan, yarı bi­linçüstü, yarı bilinçaltı “siiperego”ya ay­rılmaktadır. Buna göre, tüm davranışlar, ego (gerçeği simgeler), süperego (sosyal dürtüleri simgeler) ve id (ilkel istekleri simgeler) arasındaki bir mücadeledir. Başlangıçta, çocuk tamamen ilkeldir; bü­yüdükçe, belirli bazı davranışlarını bas­tırmayı ya da daha yararlı bir davranış şekline yüceltmeyi öğrenir. Bu olay ger­çekleşemediği zaman, nöroz belirir ve ki-şilerarası ilişkiler bozulur. Çocuğun ilk ilişki kurduğu kişiler ana-baba olduğun­dan, psikanaliz, bu ilişkiye, kişideki ge­leceğe ilişkin tüm davranışların başlan­gıcı, temeli gözüyle bakar. Örneğin, ba­basından nefret eden bir çocuk, ileride gereksizce, tüm otoriteden nefret edebi­lir, ya da sevilmemiş bir çocuk, ileride kimseyle sevgi ilişkisi kuramaz. Temel dürtüler, cinsel ve saldırgan (agresif) olanlardır. Burada, cinsel dürtü, geniş anlamında alınmakta ve örneğin, çocu­ğun meme emmekten ve barsak hare­ketlerinden duyduğu zevk, bu çerçeve içinde tanımlanmaktadır. Psikanalizin te­davi değeri ancak belirli seçilmiş vaka­lar için sözkonusudur: Vaka, kişiliği as­lında sağlam, genç, yüksek zekâ düzeyin­de olmalı, haftada beş kez birer saat sü­recek olan ve serbest çağrışım temeline dayanan tedaviye verebilecek zaman ve parası bulunmalıdır. Hasta, bir sedire uzanıp, aklına her geleni anlatmakta ve analist, sorunlarının temelini bulmaya ça­lışmaktadır. Genellikle özel tedavi ge­rektiğinden, psikanaliz oldukça pahalıya mal olmaktadır. Psikanalistlerin, ilgili ku­rumlarda eğitilmiş uzmanlar olmaları ge­reklidir.