Hormon Bozukluğu

Hormon Nedir?

İç salgı bezi tarafından çıkarılan bir maddedir. Kana karışarak vücudumuzun ona ihtiyaç duyduğu yere gider. Bir bez tarafından salgılanan ve dışarı atılacak yerde, genel dolaşıma karışarak kan yoluyla bir kısım organların çalışmasını etkileyen maddeye hormon adı verilir. Hormonlar bireyin dış yapısında oldukça önemli rol oynar. Hormonları iç salgı bezleri ve dokular salgılar.

Bir insanın hayatta kalabilmesi, bütün fonksiyonlarını (görevlerini, faaliyetlerini) denetim’altında tutabilmesi için hormon çok gereklidir. Bulunması şarttır. Bir çocuğun büyüyebilmesi için hipofiz bezinin çıkardığı hormona, pankreasın çıkardığı insüline ve tiroid hormonlarına ihtiyacı vardır. Yetişkin hale gelebilmesi için de erkekte er bezinin, kadında üreme bezinin hipofiz tarafından uyarılması gerekir.

İnsülin, uyku sırasında vücudu besler. Tiroid hormonları hücrelerin solumasını denetler ve ısı verir. Böbrekler damar tansiyonunu, vücudun su ve tuzunu denetler. Kalbin yanında bulunan timüs bezinin çıkardığı hormonlar ise vücudu hastalıklardan korur.

GEBELİĞE HAZIRLIK POLİKİSTİK OVER HASTALIĞI

Polikistik over rahatsızlığı adet düzensizliği, kıllanma, istenmesine rağmen hamile kalamama biçiminde belirtileri olan bir çeşit hastalıktır. Bu belirtilerin bazısı ya da tamamı bir arada bulunabilmektedir. Hastalığa yumurtalıklarda yer alan aşırı kist neden olmaktadır. Bu halde de yumurtalıkla normal olanın 2-5 katı büyür.

Hastalığın meydana geliş sebebi net olarak bugün maalesef bilinmemektedir. Beyinde yumurtalıkları uyarıcı hormon salgılayarı hipotalamus, hipofiz gibi üst merkezlerle yumurtalıkların ilişkisi de artık bozulmuştur. Hipotalamusun salgıladığı hormona hipofiz bezi aşırı cevap vermekte ve luteinizan hormon salgısı artmaktadır. Ssöz konusu hormon yumurtalıkları uyararak çok fazla erkeklik hormonu salgılamakta ve yumurtalıklarda normal yumurta gelişimi olmamaktadır. Bunun neticesinde bu kadınlarda luteinizan hormon ve erkeklik hormonları testosteron yükselmektedir. Yumurtlamanın akabinde salgılanan progesteron hormonuysa yumurtlama olmadığı için, normal biçimde salgılanamamakta ve kanda düşük oranda bulunmaktadır. Estrogen hormonu ise normal düzeyde salgılanmaktadır. Tüm bunlara ek olarak süt salgılatan hormon prolaktin de polikistik overli hastaların 1/3’ünde yüksek oranda vardır.

Polikistik over hastalığı hormonlar arasındaki dengenin bozulduğu ve bunun bir kısırdöngüye dönüştüğü bir hastalıktır. Hastalığın ortaya çıkışını kolaylaştıran bazı etkenler söz konusudur, bunlar genetik eğilim ve şişmanlıktır. Aslında şişmanlığın hastalığın ortaya çıkış nedeni mi, yoksa hastalık sonucunda mı oluştuğu kesin değildir. Ancak polikistik over hastalığı bulunan kadınların yaklaşık yarısının şişman olduğu bir gerçektir. Şişmanlarda yağ dokusunda erkeklik hormonu üretimi daha fazladır ve bu durum hastalığın ilerlemesine katkıda bulunur.

Polikistik overli hastaların büyük çoğunluğunda seyrek adet görme ya da hiç adet görememe gibi şikayetler vardır. Hastaların %90’ında erkeklik hormonu artışına bağlı kıllanma ve ciltte yağlanma vardır. Polikistik overli hanımların yaklaşık yarısında kilo fazlalığı söz konusudur.

Polikistik overli bir kadında tedavinin ilk basamağını kilo verme oluşturmalıdır. Gerek diyet gerekse egzersiz yardımı ile kilo verme ile adetler düzene girip, yumurtlama sağlanabilir. Daha önce ilaçlara yanıt vermeyen bir hasta kilo verme sonrası ilaçlara yanıt verir duruma gelebilir.

Çocuk isteği olmayan, adet düzensizliği ve kıllanma yakınması olan bir kişide hem adetleri düzene sokmak, hem de kıllanmaya karşı genellikle doğum kontrol hapları kullanılır. Bu amaçla kullanılacak doğum kontrol haplarının progesteronlarının, erkeklik hormonuna karşı etkilerinin olması tercih edilir. Yine kanama bozukluklarına karşı sadece progesteron içeren ilaçlar da kullanılabilir.

Kıllanmaya karşı ise sıklıkla kullanılan ilaçlar siproteron asetat ve spironolaktondur. Bazen bu iki ilacın birlikte kullanılmasından da iyi sonuçlar alınabilmektedir. Tedaviye en az 6 ay devam edilmesi gereklidir. Tedavi ancak yeni kıl oluşumunu engeller, eski kılların ortadan kalkmasını sağlamaz.Mevcut kılların yok edilmesi için elektroliz, lazer veya epilasyondan yararlanılabilir.
Çocuk isteği olan kadınlarda ise kullanılacak ilaçlar hem düzenli adet görmeyi sağlar, hem de yumurtlama ve gebe kalmayı kolaylaştırır. Bu amaçla tercih edilen ilk grup ilaç klomifen sitrat olup, adetin 3-5. günlerinden itibaren kullanılır. Klomifen ile hastaların %75’inde yumurtlama, %50’sinde ise gebelik elde edilebilmektedir.

Polikistik over hastalığı için kullanılan cerrahi tedavi yöntemi laparoskopidir. Laparoskopi ile her yumurtalığa 10 civarında delik açılarak minik kistler patlatılmaktadır. Bu tedavi ile hormonal kısırdöngünün kırılması ve yumurtlama sağlanabilmektedir. Ancak laparoskopi, ilaçla tedaviye yanıt vermeyen veya aşırı yanıt veren hastalarda kullanılması gereken, son tedavi seçeneği olmalıdır.
Polkistik over hastalığı olanlarda tüp bebek yöntemi ile gebelik elde etme ihtimali yüksektir.

Hormon bozukluğu – Soru

21 yaşındayım ve 3 ayda bir ancak adet görebiliyorum. Yaptırdığım testlerde hormonlarımda problem olduğu söylendi. Bir de bende son zamanlarda tüylenme arttı. Hormon düzensizliği tüylenme yapar mı?

Cevap: Adet aralarının açılması (özellikle sizinki gibi 2-3 ay arayla adet olma) çoğunlukla hormonal bozukluklardan olur. Hormon tahlilleri ile bu durum ortaya çıkarılabilir. Yumurtalıkların fonksiyon bozukluğu hem yumurtlama problemini ortaya çıkarır hem de hormon yapımındaki bozukluk sonucunda erkeklik hormonu etkisindeki maddelerin yapımı artar. Bu da tüylerde artışa neden olur. Bu konuda deneyimli bir doktor rahatlıkla şikayetlerinizi tedavi edebilir, merak etmeyin.