VİTAMİNLER VE MADENSEL ÖĞELER

Vitaminler ve madensel öğeler kalori vermeseler de organizmanın gelişmesi­ni, bakımını ve iyi işleyişini sağlayan mekanizmayı düzenlerler. Madensel öğelerden kalsiyum dişleri ve kemikleri sertleştirir; fosfor sinir hücrelerini ve kemikleri kuvvetlendirir; demir kan ve kaslar için vazgeçilmez bir maddedir. Bütün bu öğelerle manganez, potasyum klor, çinko, bakır, iyod, flüor gibi ek öğeler doğa tarafından yeterli miktarda sağlanmaktadır. İnsan vücudunun yete­ri kadar demir ve kalsiyum alması gerekir. Dişlerin gelişmesinde büyük bir payı olan flüor da çocukluk yaşlarından başlayarak alrnrnalıdıı Vitaminlerin özellikleri deneysel olarak bulunmuş­tur. Orta çağda, bazı meraklılar ve bilginler bazı besinlerin hastalara uygu­lanan tedavi yöntemlerinden aaha ya­rarlı olduklarını farketmişlerdir. Hasta­lar bu besinleri içgüdüsel bir davranışla yiyorlardı. Gerçekten de insanda bazen kendisine en uygun olan şeyi seçme yeteneği vardır. Bununla beraber o sıralarda çok yaygın olan iskorbüt hastalığını C vitamini kaynağı portakal­la iyileştirmek; A ve D vitamini bakı­mından zengin olan peynir ve dana ciğeri yiyerek görme duyusunu kuvvet­lendirmek; nekahet devrini C vitamini alarak, yani yeşil sebze yiyerek kısalt­mak, zamanın hekimlerinin bu olaylar­dan bilimsel sonuçlar çıkarmalarına olanak vermeyecek kadar basit sonuç­lardı. Organizmaya gerekli olan bu mikroorganizmaların bilimsel olarak keşfedilmesi için XX. yüzyılın başını beklemek gerekti. Bu mikroorganizma­lar iyi bir beslenmenin bol gıda almak anlamına gelmediğini, miktar fazlalığı­nın besinlerin çeşit azlığını ve yetersiz­liğini karşılamayacağını açıklıkla ispat­lamıştır. Günümüzde insanoğlu vita­minleri üretip depolayabilmektedir. Vi­taminlerin belli başlıları günümüzde bilinmektedir; daha başkalarının keşfe­dilmesi de mümkündür. Çok vitamin almak hiç bir işe yaramaz; çünkü organizma yalnız kendine gerekli olan miktarı alır. Bu çok nazik madde­lerin baş düşmanı oksitlenmedir. Vita­minlerin oksitlenerek bozulmaması için dikkat edilmesi gerekir. Sıkılmış bir portakal suyu havayla bir çeyrek saat temas ederse tüm özelliklerini kaybe-der. Çiğ bir sebze koruyucu zarına rağmen biraz daha yavaş olmakla birlikte benzeri bir bozulmanın etkisin­de kalır. Bir besinin gerektiğinden fazla kaynatılması veya pişirilmesi, içinde bulunan vitamin miktarının genellikle azalmasına neden olur.