ZEHİRLER

ZEHİRLER. Zehirlenme olayında, ilk alınacak önlem; doktora başvurmak ve zehirlenmenin türünü belirtebilecek ma-teryeli (kusmuk gibi) toplamaktır. Anti-dotlara fazla güvenmemek gerekir; çün­kü bunlar, sanıldığı kadar çok sayıda bulunmaz. Hastanın genel durumunu takviye etmek, onu ılık tutmak, bilincini kaybettiyse, solunum yollarını açık tut­mak daha önemlidir. Hasta, başı yana döndürülerek yatırılır. Bazı barbitürat zehirlenmelerinde, suni solunum gereke­bilir.
Hastaneye gitmek ya da doktorun çağ­rılması için çok vakit geçecekse, hasta­nın boğazına parmak sokup, kusturma­ya çalışmak uygundur. Ama, yakıcı mad­delerle olan zehirlenmede, kusturmak za­rarlıdır; bu durumda, hastaya bol mik­tarda süt ya da su verilir.

Zehirin tanımlanması tam yapılama­mıştır. Yaklaşık bir tanımlamayla, ufak miktarlarda, yaşamı ya da sağlığı teh­dit eden, etkisini, kan dolaşımına ge­çerek kimyasal yoldan gerçekleştiren (ör­neğin, cam parçacıkları, fizik yoldan za­rar verdiğinden, zehir değildir) madde­lerdir. Belirli miktarlarda, aşağı yukarı her madde bir zehir olabilir ve allerji vakalarında zararsız diye bilinen yiyecek­ler dahi, duyarlı kişiler için öldürücüdür. Zehirleri çeşitli şekillerde sınıflandırmak mümkündür. Bunlardan ikisi burada ele alınacaktır:
1. Kaynağına göre: Hayvansal, bitkisel, mineral ve kimyasal tipe göre de, orga­nik, inorganik, asit, alkali.2. Etkisine göre: Narkotik, yakıcı, kon-vülsiyon yapıcı, tahriş edici. Narkotikler: Beyin ve omuriliğe doğru­dan etkiyle, başlangıçtaki eksitasyondan sonra, baş dönmesi ve ağrısı, uyku hali, kaslarda güçsüzlük görülür. Örnek mad­deler: Morfin ve türevleri, hyosin, klo-ral ve kloroform, barbitüratlar vb. Yakıcılar: Karbolik asit, lizol ve yakıcı süblime gibi kuvvetli asit ve alkalilerdir. Bunlar, ağız ve çevresinde yaralara yol açar, yemek borusuyla mide iç yüzeyini yıkar, yutma ve solunumu etkiler. Kus­ma, ishal, şiddetli kolik ve sonradan mi-de-barsaklarm delinme ve gangrenine ne­den olur.
Tahriş ediciler: Oksalik asit, arsenik bi­leşikleri, bakır sülfat, fosfor, çinko ve kurşun tuzları, kroton yağı, kantaridler gibi maddelerdir. Bu maddeler, sürekli ufak dozlarda alındığında, zayıflama ve kronik barsak enfeksiyonuna yol açar. Bu hafif belirtilerden cesaretlenen ve ci­nayet amacıyla bunları kullanan kişi, ço­ğunun ölümden sonra ne kadar kolay anlaşılabileceğini bilemez.
Konvülsiyon yapanlar: Striknin gibi ze­hirler, nöbetlere yol açar. Striknin zehir­lenmesi belirtileri, tetanozunkileri andı­rır. Ölüm, boğulma sonucu görülür, fakat genellikle bilinç etkilenmez. Yiyecek zehirlenmesi: Yiyecekteki m’ik-roplann, kişinin vücudunda çoğalmaya devam ederek, gastro-enterit (mide-bar-sak iltihabı) yapmasıyla belirir. Botu-lizm ve stafilokoksik yiyecek zehirlenme­sinde, zehirleyen madde, yiyecekte ço­ğalmış belirli bir mikrobun toksinleridir.