Dış Gebelik

Dış gebelikin meydana gelişinde de­ğişik faktörler rol oynar. Yumurtanın fallop borusu tarafından yakalanamayışı, ra­him içine ilerlemesinin gecikmesi, daha ön­ce geçirilmiş iltihaplar sebebiyle meyda­na gelmiş yapışıklıklar dış gebeliğe yol açabilir.
Yumurtalık kanalında yani tubada (Fallop borusu) meydana gelen bir dış gebeliğin normal bir gebelik gibi iyi bir şekilde sonuçlanması olanaksızdır. Gebelik ürünü, ya sancı ve kanama ile karın boşluğuna düşer veya gelişen plasentanın, tubanırt adelesini aşındırması ve bu gerilmeye da­yanamayan tuba cidarının yırtılması yani tuba rüptürü ile sonuçlanır.

Bu yırtılma esnasında bazan karında çok şiddetli san­cı, bayılma ve az miktarda vaginal kana­ma meydana gelir. Bazan bu belirtiler başka ağrılarla karıştınlabüdiğinden hasta­lık teşhis edilmeyebilir. Her iki halde de rahimde meydana gelen gebelik endametriumu uterusun bir kalıbı halinde ka­namalarla dışarıya atılır. Desidua adı ve­rilen gebelik endometriyumunun bu şekil­de düşmesine kadük (caduque) adı verilir.Dış gebelikte annenin hayatı dışarıya ve­ya içeriye olan kanama sebebi ile tehli­keye girebilir. Çok kere kcrın içine olan kanama içerde hematom dediğimiz bir kan uru şeklinde toplanabilir.

Adet zamanı geçen bir kadın gebe olup olmadığını anlamak için mutlaka bir dok­tora gitmelidir. Gebelik muayenesinde ra­him normal büyüklükte olmasına karşılık yumurtalık bölgesinde bir kitle tesbit edi­lirse dış gebelikten şüphe edilebilir. Bu bul­gu, kadın için sanki saatli bomba taşıyor-muşcasına tehlikeli sayılmalı ve kesin teş­his konuncaya kadar yakından takip edil­melidir. Çünkü dış gebeliğin tedavisi an­cak ameliyat ile mümkündür. Dış gebelik ameliyatında duruma göre yumurtalık ka­nalının biri ya tek başına veya yumurtalık ile beraber alınır. Bu şekilde kadının diğer yumurtalığı ve tubası yerinde kaldığından kendisi tekrar gebe kalma şansını kaybet­memiş olur.

Dış Gebelik: Fertilizasyon fallop tüplerinde olu­şur. Döllenen yumurta tüpten rahme doğru seyahat eder, burada rahim boş-luğundaki duvara yerleşir.
Yumurta rahim boşluğunun dışına, genellikle tüpün içinde yerleştiğinde, dış gebelik ortaya çıkar. Dış gebelikle­rin yüzde doksan beşi tüpün içinde olu­şur. Diğer olası yerleşim yerleri yumur­talık, rahim ağzı veya karındaki diğer bölgelerdir. Yan sayfadaki resim, dış gebeliğin oluştuğu bazı olası yerleri göstermektedir.

Geçen 10 yıl içinde, dış gebelik ne­redeyse üç kat arttı. 1990’larda 55.000’den 2001 yılında 150.000’in üzerine çıkmıştır. Bu artışın nedeni ne­dir? Araştırmacdar, cinsel yolla bulaşan hastalıkların, özellikle klamidya ve belsoğukluğunun bunun nedeni olduğuna inanmaktadır. Eğer daha önce cinsel yolla bulaşan bir hastalık geçirdiyseniz, ilk doğum öncesi muayenede bunu dok­torunuza söyleyin. Ayrıca daha Önce dış gebelik olduysa mutlaka doktorunuza bildirin.

Dış gebelik her 100 hamileliğin l’inde ortaya çıkar. Dış gebelik olası­lığı, pelvik enfeksiyon hastalığı (PID) nedeniyle, fallop tüplerinin zarar gör­mesi yüzünden, apandisit patlaması gibi diğer enfeksiyonlardan, kısırlık­tan, endometrioz, cinsel yolla bulaşan hastalıklar ve önceki dış gebelik veya kann ameliyatı gibi nedenlerden dola­yı artar. Dış gebelik riskinin artmasına katkıda bulunan diğer etmenler sigara içme, annenizin hamileliği sırasında DES (dietilstilbestrol) çok erken ilaca maruz kalma ve anne adayının yaşı­nın ilerlemiş olmasıdır. Eğer daha ön­ce dış gebelik yaşadıysanız tekrarlama şansı % 12’dir. Ayrıca rahim içi araç (spiral) kullanımı dış gebelik olasılığı­nı arttırır.

Dış Gebeliğin Belirtileri

Hamileliğin ilk 12 haftasında ortaya çıkan dış gebeliğin semptomları:
• Kramplar
• Karnın alt bölgesinde duyarlılık
• Kanama veya kahverengi leke
• Omuz ağrısı
• Kan kaybı nedeniyle güçsüzlük, baş dönmesi veya bayılma
• Mide bulantısı
Bu belirtilerin birçoğu normal bir ha­milelikte de görülebileceğinden, dış ge­beliği teşhis etmek doktorunuz için zor olabilir.

Dış Gebeliği Teşhis Etmek:

Ek topik hamileliği test etmek için insan koryo-nik gonadotropin (HCG) hormonu öl­çülür. Test bir kantitatif HCG olarak ad­landırılır. Normal bir hamilelikte HCG seviyesi hızla artar ve her 2 günde de­ğeri 2 katına çıkar. Eğer HCG seviyele­ri gerektiği gibi artmazsa, anormal bir hamilelikten şüphelenilir. Dış gebelik vakasında, bazen bir kadında HCG dü­zeyi yüksek olabilir ancak ultrasonla bakıldığında rahmin içinde hamilelik belirtisi olmayabilir.

Dış gebeliğe tanı koymada ultrason testi yararlıdır. (11. Hafta bölümünde ultrason konusunu ayrıntılı biçimde ele aldık.) Dış gebelik ultrason muayenesi sırasında tüpte görülür. Doktorlar, yır­tılmadan veya kanamadan dolayı karın­da kan, fallop tüpünde veya yumurta­lıkta kanama veya bir kitle görebilirler.
Laparoskopi yönteminin kullanılma­sıyla dış gebeliğe tanı koyma yetimiz ilerlemiştir. Bu yöntemle göbek deliği bölgesinde ve kamın alt bölgesinde mi­nik delikler açılır. Doktorlar, laparaskop adı verilen küçük bir aletle karın bölge­sinin ve pelvik organların içini görürler. Eğer dış gebelik varsa görebilirler.
Bir dış gebelik tüpten ayrılmadan ve­ya tüpe zarar vermeden teşhis edilmeye çalışılır, çünkü böyle bir durumda tü­pün tamamının alınması gerekebilir. Ayrıca erken tanı; yırtılan, kanayan bir tüpten gelen iç kanama riskinin Önlen­mesine yardım eder.
Dış gebeliklerin çoğu, hamileliğin 6 ile 8. haftalarında belirlenir. Erken tanı­nın anahtarı, herhangi bir belirtisi ve ciddiyeti konusunda siz ve doktorunuz arasındaki iletişimdir.

Dış Gebelik İçin Tedavi:

Dış gebelik­te doktorun amacı, doğurganlığı koruya­rak hamileliği sona erdirmektir. Cerrahi operasyon; genel anestezi» laparoskopi veya İaparotomi (daha büyük bir yank açılır ve mikroskop kullanılmaz) şeklin­de uygulanır. Birçok örnekte, gelecekte­ki doğurganlık Özelliğini etkileyecek.

Dış gebelik için cerrahi olmayan bir tedavi, bir kanser ilacı olan Metotreksat kullanımım gerektirir. Metotreksat, hastanede veya ayakta tedavi yapılan bir klinikte damar yoluyla hastaya ve­rilir. Metotreksat hızlı çoğalan hücrele­ri öldürerek, hamileliği ortadan kaldırır. HCG seviyeleri, bu tedaviden sonra azalmalıdır, böylece hamileliğin son-landığı belli olur. Belirtiler iyileşme göstermelidir.