ERGENLİK ÇAĞI

ERGENLİK ÇAĞI. Buluğ, Adolessans, Püberte, Erinlik. İkincil cinsel özelliklerin belirmeye başlamasıyla kişinin tam ol­gunlaşması arasındaki dönemdir. Bu dö­nem, vücut büyümesinin tamamlanmasıy­la sona erer; genellikle kızlarda 12, er­keklerde 14 yaşlarında başlar. Her iki cinsiyette de erginlik veya buluğ çağının belirtilen yaşlardan 3 yıl önce ya da 3 yıl sonra başlaması normaldir. İkincil seks özelliklerinin bu sınırların ötesinde belirmesi, doktorun değerlendirmesini gerektirir. Çocuk, erginlik çağında biyo­lojik açıdan erişkin hale geldiği için, bu çağın hızlı fizyolojik değişiklikleri, psiko­lojik gelişimde aksaklıklara, uyum bo­zukluklarına yol açabilir.

Erginlik çağının başlaması kızlarda çok daha belirgindir. Olgu, hipofiz bezinin hormon salgılamasıyla başlar. Bu hor­monlar, cinsel bezleri, yani yumurtalık veya erkeklerde erbezlerini harekete ge­çirirler. Böyle uyarılan cinsel bezler cinsel hormonlar (testosteron, östrojen ve progesteron bunların başlıcalarıdır)salgılamaya başlarlar. Salgılanan bu hor­monlar erginlik çağının belirtisi olan fi­ziksel değişikliklerin ortaya çıkmasını sağlarlar. Bu hormon salgıları bir süreç halinde sürüp gider. Dokuz, on yaşların­da kalçalar kadınsı bir biçim alır ve er­kek çocuklardan farklılaşır. Göğüs uçla­rı genişler ve kalçalar dolgunlaşır. Bir­kaç yıl içinde cinsel organ tüylenir ve iç cinsel organlar olgunlaşır. Genellikle, genç kızın ilk âdet kanaması ile göğüs­lerin gelişmesi aynı döneme rastlar. Âdet kanaması: Başlangıç tarihinden 30 yıl kadar sonra menopoz (yaş dönemi) ile sona erecek olan bir sürecin dış belir­tisidir. Bu süreç ile, her ay döneminde yumurtalıklardan bir yumurtacık (ovum) dışarı atılır. Rahim duvarları, bu yumur­tacık döllenip rahime yerleştiğinde bes­leyebilmek için, ay dönemi boyunca ka­lınlaşmıştır. Yumurtacık döllenmemiş ise, hormon dengesindeki ani değişiklik ra­him duvarlarının kalınlaşmasını durdu­rur. Bundan sonra, döllenmemiş yumur­tacık, rahim duvarlarında hazırlanan, ama kullanılmayan dokular âdet kana­ması şeklinde kan ve müköz salgıyla dı­şarı atılır.