KAFA ÇİFTLERİ

(Kraniyal sinirler). Kafatası içindeki beyin ve beyin sapı kay­naklı 12 çift sinirdir; genellikle Romen rakamlarıyla belirtilirler:
I. Nervus Olfactorius: (Koku siniri). Ko­ku duyusunu burundan beyine iletir.
II. Nervus Opticus: (Göz siniri). Uyarı­ları, gözden beyine iletir.
III. Nervus Oculomotorius: (Göz motor siniri). Göz küresini oynatan, pupillayı kontrol eden, göz merceğinin şeklini de­ğiştiren ve üst gözkapağını kaldıran kas­ları sinirlendirir.
IV. Nervus Trochlearis: Bu sinir, beyin sapının arkasından çıkar ve onu çevre­leyip, öne ilerler, göz küresini aşağı dışa oynatan kası (gözün eğik üst kası) sinir­lendirir.
V. Nervus Trigeminus: (Üçüz sinir). Lif­lerin çoğu duyusal bir bölümde hare­ketlidir. Duyusal kökün üç dalı vardır. Birincisi, başın üst bölümünün (göz, bu­run, alın ve kulakları birleştiren çizgiye kadar olan kafa derisi) siniridir; ikin­cisi, üst dudak, yanak, üst çene dişleri ve damağı sinirlendirir; üçüncüsü de, alt dudak, çene, şakaklar, alt çene dişleri ve ağız tabanının duyusal siniridir. Mo­tor bölümü, çiğneme kaslarım oynatır.
VI. Nervus Abducens: (Gözü dışa bak­tıran sinir). Göz küresini dışa döndüren kasın (dış rektus kasının) siniridir.
VII. Nervus Facialis (Yüz siniri). Yüz kaslarını sinirlendirir.
VIII. Nervus Acusticus: (İşitme denge siniri). İki bölümü vardır: Biri, işitme organından aldığı uyarıları beyine iletir; diğeri ise, beyine, denge organının uya­rılarına getirir. IX. Nervus Glossopharyngeus: (Dil-yu-tak siniri). Bu sinir, orta kulak, östaki borusu, dilin arka bölümü, bademcik, boğazın yanları ve yumuşak damağın yanlarının duyusal siniridir. Tükürük be­zi, dilin ufak müküs salgılayan bezleri ve boğazın daha derin kısımlarına da dallar verir.
X. Nervus Vagus: (Vagus siniri). Çok uzun bir sinirdir. Farinks, larinks ve ses tellerini oynatan kaslara dallar verir; kalp, mide, yemek borusunun alt bölü­mü, incebarsağın tümü ve kalınbarsağın yarısına da parasempatik lifler yollar. bkz. Sinir Sistemi.
XI. Nervus Accessorius: (Boyun kasları siniri). Vagus sinirine bir dal verir ve bundan sonra kafatasını terk edip, bo­yundaki sternomastoid ve trapez kasları­nı sinirlendirir.
XII. Nervus Hypoglossus: (Dilaltı büyük siniri). Dil kaslarını ve dili etkileyen di­ğer kasları sinirlendirir.