KARBONMONOKSİT

KARBONMONOKSİT. Çeşitli kaynak­lardan (örneğin, otomobil egzozlarından) çıkan öldürücü bir gazdır. Öldürücülüğü, kan hemoglobiniyle, oksijenden 200 misli fazla birleşme yeteneğinden doğar; ayrıca, dokulara oksijen verilmesini önler. Bundan ötürü, havada bolca karbonmonoksit varlığı, kanda belirli bir yo­ğunluğa ve kimyasal asfiksiye (oksijen­sizliğe) yol açar: % 0,2 tehlikeli, % 0,4 ise bir saatte öldürücü olan yoğunluk­larıdır. Bu gazla zehirlenme fark edil­meyebilir ve özellikle, banyolarda, şof­benlerin bozuk olması, ya da yakılan gazın tam yanmaması sonucu havaya karışabilir. Bazen, soğuk bir gecenin so­nunda, kömür sobasıyla ısınmaya gayret etmiş bir bekçinin bu gazla zehirlenip öldüğü görülür. Zehirlenmiş kişinin için­de bulunduğu oda, ya da kapalı yere gir­meden önce, kurtarma sistemi hazır ol­malıdır, çünkü kurtarmak üzere odaya dalan kişi de çok çabuk zehirlenebilir; ayrıca, bazen bayılmadan önce bacakla­rın hareket kontrolü kaybolduğundan, böylesine önlemsiz kurtarma çabası so­nunda bir yerine iki zehirlenme vakası görülebilir. Kömürde olduğu gibi, hava-gazının solunmasıyla da, karbonmonok-sit zehirlenmesi görülebilir. Bu gaz ka­rışımı havadan hafif olduğundan, yere yakın yükseklikte karbonmonoksit bu­lunmayabilir. Kapalı, havalandırılmamış bir yerde zehirlenmiş bir kişi varsa, ge­rekli önlemler alınmadan yanına gitmeye çalışılmamalıdır.
Karbonmonoksit zehirlenmesinin te­davisi, hastaya, tercihan % 5 karbon­dioksitle birlikte oksijen solutmaktır. So­lunum borularının açık olduğu saptan­malı ve oksijen gelene kadar, ağız ağıza sunî solunum uygulanmalıdır. Karbon-monoksiti karbondioksitle karıştırmamak gerekir, bkz. Karbondioksit.