MENENJİT

MENENJİT (Serebro-spinal hastalık). Meninkslerin (bkz.) iltihabıdır. Kafatası zedelenmeleri ya da orta kulak hastalığı sonucu, dura mater iltihaplanabilir, fa­kat menenjit kelimesi, genellikle, lepto-menenjit, yani beynin yumuşak zarları­nın (pia ve araknoidin) iltihaplanması anlamında kullanılır. Nedeni: Mikro-organizmalarm en­feksiyonudur. En sık rastlanan, menin-gokoksik olanıdır: Serebro-spinal hasta­lık ya da lekelihummaya yol açar. Ay­rıca, streptokok, stafilokok, pnömokok, haemophilus influenzae (akut irinli me­nenjit) menenjitleri de vardır. Organiz­malar, araknoid altı boşluğu enfekte edip, genellikle beyin tabanından, yukarı, beyin yüzeyine ve aşağı, omurilik bo­yunca yayılır. Enfeksiyon, burun ve bo­ğazdan, kan dolaşımı yoluyla, kafatası içine erişir.
Belirtileri: 1. Meningokoksik me­nenjit: İnsanların çoğunda, meningokok-lar sadece boğazda bulunur, fakat kişi­nin rutubet ve soğuğa ya da fazla mik­tarda mikrop hücumuna uğraması sonu­cu, bu mikro-organizmalarm kan dolaşımına geçmesi mümkün olur. Kuluçka devri, 1-5 gündür ve belirtiler ani baş­lar. Ateş çok yüksektir ve ufak çocuk­larda çırpınmalar; erişkinlerdeyse, deli-rium belirebilir. Deri döküntüsü görüle­bilir. Hasta kusar, bağırtacak şiddette baş ağrılarından şikâyet eder, ışığa bakamaz, genellikle bacaklarını ve omur­gasını gergin tutarak, bir yanına yatar. Boyun, aşağı bükülemez. Sırt üstü yatan hastanın bir bacağı karnının üstüne ge­lecek şekilde büküldükten sonra, bacağı dizden açmaya çalışmasıyla, çok şiddetli ağrı duyulur (Kernig işareti) ve bu ba­cağın karnın üstüne bükülmesi, diğer bacakta kendiliğinden bükülme oluşma­sına yol açar (Brudzinski işareti). Has­tanın komaya girmesi, durumun çok kö-tüleştiğine işarettir. Bazı vakalarda, has­tanın huzursuzluğu, idrar tutulmasına bağlı olduğundan, bu durumun düzeltil­mesiyle, huzursuzluk da giderilir. Kesin teşhis, lomber ponksiyon (bkz.) ve beyin -omurilik sıvısının incelenmesiyle konur. 2. Akut irinli menenjit: Belirtiler, yu­karda anlatılanlara çok benzer ve me­nenjit türünün teşhisi, ancak etken or­ganizmanın beyin-omurilik sıvısında görülebilmesiyle konulabilir. Tedavi: Acil tedavi gerektiğinden, bir taraftan, beyin-omurilik sıvısında bulu­nan organizmanın antibiyotik ve sülfo-namidlere duyarlığı araştırılırken, diğer taraftan, lomber ponksiyonda çekilen be­yin-omurilik sıvısı bulanıksa, yine lom­ber ponksiyonla, beyin omurilik sıvısı içine penisilin zerk edilir, kas içine pe­nisilin zerk edilir ve ağızdan da bir sül-fonamid (Sülfadimidin) verilir. Bu ara, asıl etken, organizmanın duyarlık testle­rinin cevabı alınır ve o zaman, mikrobu etkileyecek özel antibiyotikler (örneğin, haemophilus influenzae için, ampisilin ya da kloramfenikol, pnömokoksik me­nenjit için, sefaloridin) kullanılır. Bu tür enerjik tedaviye çabuk cevap alınır ve hasta 1-2 gün içinde iyileşmeye başlar. Çok iyi belirtilmesi gereken husus, tedavide çabuk davranmanın önemidir, çünkü gecikme sonucu komplikasyonlar ortaya çıkar. Çocuğunun, çok ufak ola­sılıkla dahi, menenjit olduğundan kuş­kulanan annenin vakit kaybetmeden dok­tor çağırması gerekir, bkz. Verem.