Sağlık Sözlüğü-H

HİDROKSİTRİPTAMİNHİDROKSİTRİPTAMİN (Serotonin). Hücre metabolizmasının bir ürünü. Yanefroza yol açan hastalıklardır. İdrar tor­basının üstündeki bir düzeyde olan en­geller, bir taraftaki böbreği ilgilendirir. İdrar torbası ya da üretra'daki tıkayıcı bir olayda ise, her iki böbrek de etkile­nir. Belirtileri: Genellikle kolik biçi­mi, bazen de kunt olan kasık ağrılarıdır. İdrarda kan bulunabilir, ya da idrar...

HİDROJEN PEROKSİT. Formülü H2O2 olan hidrojen peroksit, renksiz, kokusuz bir sıvıdır. Eriyiğinden oksijenin açığa çıkması ve sonunda suyun oluşması, bu sıvının, tehlikesiz ve etkili bir antiseptik olarak kullanılmasını sağlamıştır. Bir hidrojen peroksit eriyiğinin kuvveti, için­deki serbest kalabilecek oksijen mikta­rıyla ölçülür: Örneğin, en çok kullanılan 10 hacimlik kuvvet, kendi hacminin 10...

HERMAFRODİT. Her kişi, ya erkek ya da dişi olarak doğar, çünkü döllenme anında bu özellik, seks kromozomların-ca saptanmıştır. Buna rağmen, cinsel or­ganları anormal olup da, dış görünüşe göre cinsiyet tayini yapılamayacak ço­cuklar vardır. Bu durumun nedeni, em­briyon döneminde, yumurtalık ve erbezi dokularının normal farklılaşmaya uğra­mamış olmasıdır. Bundan ötürü, bazı ço­cuklarda...

HEMŞİRELİK. Çok eski yıllarda, Mı­sır, Hindistan, Yunanistan ve Roma'da, fakir hastalara özgü hastaneler olduğu bilinmekle beraber, gerçek anlamında hemşirelik mesleği, Kırım Savaşı sırasın­da, Florence Nightingale'in öncülüğüy­le başlamıştır. Hemşirelik, tıp tedavisi­nin bir dalı olarak, örgütlenmiş bir şekil­de, manastırlarda uygulanmaktaydı. Fakat burada bahis konusu olan, tıbbi bilgiye da­yalı bakım değil, sadece şefkat...

HEMOTORAKS. Göğüs duvarıyla ak­ciğerler arasındaki boşluk olan plevra boşluğunda kan bulunmasıdır. Nedeni: Delici yaralar, habis tümör­ler, ender olarak kan kanseridir. Göğüs duvarını kaplayan plevra zarıyla, akci­ğeri örten plevra zarı arasında oluşmuş yapışıklıkların yırtılması sonucu, kendi­liğinden de ortaya çıkabilir. Belirtileri: Hemotoraks, bir yara­lanma sonucu oluşmuşsa, ağrı, şok, so­lunum darlığı, göğüs duvarındaki yara­nın...

HEMOGLOBİNÜRİ. Serbest hemoglo­bin, böbreklerden süzülüp, idrara karı­şarak, idrar rengini koyu kırmızı yapar. Kan dolaşımında bu renk maddesinin serbest olarak bulunma nedeni, kırmızı kürelerin yıkılmış olmasıdır (hemoliz). Hemoliz, arsin, potasyum klorat, kinin gibi kimyasal maddelerden, san humma, sıtma (karasu humması) gibi bazı en­feksiyonlardan, ya da ileri derece yanık­lar ve ezilme gibi...

HEMOFİLİ. Kan pıhtılaşma mekaniz­masının bozuk olduğu bir kan hastalığı­dır. Hemofili, kalıtsal olup, kadınlarca taşınır, hastalık ise sadece erkeklerde belirir. Geçmişte, kral ailelerinde görül­düğünden, "asil hastalık" diye de adlan­dırılmıştır. Kraliçe Viktorya bir taşıyı­cıydı ve bu niteliği, Rus Çariçesi olan kızma aktardığından, Rus veliahtında hastalık belirdi ve bu olayın yankıları, Rusya...

Hemipleji (Yarı Felç) Felç, beyin damarlarının bir nedenle beyne giden kanı kesmesi veya azaltması durumudur. Halk arasında ‘beyin damar tıkanması’ olarak da bilinen bu durum, bir beyin damarı rahatsızlığıdır. Ancak tüm vücut beyin tarafından kontrol edildiği için beyinde meydana gelebilecek bu türlü bir rahatsızlık, vücudun da işlevlerini geçici olarak veya kalıcı...

HEMAKROMATOZ. Bronz diyabet de denen bu durum, demir metabolizması bozukluğuna bağlı bir kalıtsal hastalık­tır: Demir pigmenti (renk maddesi) olan hemosiderin, deride ve vücudun diğer bölgelerinde birikir ve derinin rengi koyu­laşır. Bu, erkekte görülen bir hastalıktır. Nedeni: Kanda artmış olan demir, kahverengi hemosiderin tanecikleri halin­de, karaciğer, dalak, kalp, erbezi ve de­ride...

HAZIMSIZLIK (Dispepsi): Bu kelime, sindirim olayı sırasında duyulan rahat­sızlık anlamına gelir. Bu rahatsızlığın ne­denleri çeşitlidir: a) Başka bir olayla il­gili olmaksızın sindirim güçlüğü (fonk­siyonel hazımsızlık)-, b) Mide ya da duo-denumdaki organik değişiklikler (yara gibi), c) Barsak hastalığı, d) Sinirsel şi­kâyetler, e) Geçici şikâyetler. Sık sık sindirim rahatsızlığı geçirenle, bir gece önce fazla yemiş içmiş olan veya hafif...

Hava Yutma Nedir? (Aerofaji). Nörotik (asabî) bünyelilerde, genellikle farkına varılmadan, hava yutulmasına verilen ad­dır. Bu durum, mide şişkinliğine yol açar. Dişler arasına bir mantar sıkıştır- manın durumu düzeltmekte etkili oldu­ğu iddia edilir Hava yutma havanın mideye aşırı olarak gitmesi durumudur ve hemen hemen herkesin günlük yaşamda karşılaştığı bir durumdur. Rahatsızlığa neden olan...

HAVA YOLCULUĞU. Hava yolculuğu­na çıkacak kişi, direncinden şüphe et-mekteyse, doktor kontroluna başvurma­lıdır. Uçakla yolculuk yapmaması gere­kenlerin sayısı çok azdır: Aktif verem, yakında geçirilmiş enfarktüs, ağır ane­mi dışındaki hallerde, uçak yolculuğunu önleyen bir durum pek düşünülemez. Bu­nunla birlikte, bir karın ameliyatını izle­yen iki hafta içinde yolculuk etmek, ve­ya göz küresini ilgilendiren...