Sağlık Sözlüğü-S

SITMA (Malarya). Sıtma paraziti, plas-modium'un etken olduğu bir enfeksiyon­dur. Bu cinsin dört türü insanı enfekte edebilir ve hepsi de anofel cinsi sivri­sinekle taşınır. Tropikal ve subtropikal ülkeler en uygun ortamdır. Sıtma parazitinin yaşam evreleri: Sivri­sinek insanı soktuğu zaman, tek çekir­dekli, iğsi, sporozoit adlı hücreleri kana verir. Bunlar ya bir saat içinde...

SIRT AĞRISI. Çeşitli durumların belir­tisidir. Bel kemiği kemikleriyle, kalça kemikleriyle veya bu oluşumlarla ilgili kaslarla olduğu gibi, uzaktaki bir organ­la da ilgili olabilir. Sırtta bulunan ağrı nedenleri, fibrozit, disk kayması, kas in­cinmeleri, seyrek kullanılan kasların jim­nastik sonucu ağrıması gibi nedenlerdir. Yaşlılarda, bel kemiğinin osteoartrit'i ve her yaşta, bel kemiği kemikleri...

SERVİKAL SPONDİLOZ. Omurganın spondilozu, omurlardaki eklem iltihabı durumuyla ilgilidir ve genellikle, kemik sisteminin diğer bölgelerindeki osteoar-trit'e eşlik eder. Bu durum, genellikle, tekrarlayan ufak kemik-eklem zedelen­melerini izlediğinden, omurganın en ha­reketli yerlerinde (boyun, bel) oluşur. Servikal spondiloz, bazen, yıllar önce ge­çirilmiş bir kazaya ilişkin olabilir. Tra­fik kazalarında, boyun bölgesinin aniden önden arkaya...

SERVİKAL (OMUR ARASI) İNTER-VERTEBRAL DİSK HASTALIĞI. Omur cisimlerini birbirinden ayıran, es­nek ve lifsel bağdokusundan oluşan disk­lerde, bazen dejeneratif hastalıklar gö­rülür. Diskin esnek merkezini kaplayan lifsel doku halkası bazen zayıflar ve disk merkezi dışarı fırlayıp, omuriliğe, ya da sinir köklerinin omurlar arasından çık­tıkları bölgelerine basınç yapar. Bu du­rumun en sık görüldüğü omurga...

SERUM HASTALIĞI. Genellikle, gaz­lı gangren ya da tetanozdan korumak amacıyla at serumu zerk edilen hasta­larda oluşabilen bir reaksiyondur. Atlar­da aktif bağışıklık sağlanarak, hastalığa karşı antikorlar elde edilir ve bunlar, hastalığı almış olması ihtimali olan ki­şilere verilip, onlarda pasif bağışıklık sağlanır. Reaksiyon, zerkten sonra, 5-10 gün içinde ateş, eklem ağrıları ve...

SEPTAL DEFEKT. Bir septum'daki (bkz ) bozukluktur. Bu terim, genellikle, kalbin sağ ve sol kulakçıklarını ya da sağ ve sol karıncıklarını ayıran septum-daki doğuştan bozukluklarda ya da de­liklerin varlığında kullanılır. Kulakçık-lararası septumdaki bir delik, basınç farkından ötürü, kanın sol kalpten, sağ kalbe geçmesine ve sağ karıncığın bü­yümesine neden olacaktır. Bu...

SARKOİDOZ. Vücudun çeşitli yerlerin­de granülomlann ortaya çıkmasıyla be­lirlenen bir kronik hastalıktır. Nedeni: Bilinmemektedir. Granü­lomlann oluşması, anormal bir bağışık­lık reaksiyonu olabilir. Vakaların bir­çoğunda, granülomlar, veremde görüîen granülomatoz oluşumları (tüberkülomla-rı) andırır. Bazı vakalardaysa, granü­lomlar, frengi ya da cüzzamdakına ben­zer; fakat sarkoidoz, bu sayılan hasta­lıkların hiçbiriyle aynı değildir. Belirtileri: Hastalık genellikle kro­nik olup,...

Deri ve dokuların, iç­lerinde bilirubin adlı boya maddesi bi­rikmesi sonucu, sararmasıdır. Bilirubin, ölmüş eritrositlerin hemoglobininin bir yıkım ürünüdür. Hemoglobin, retikülo -endotel sistem tarafından, demir ve bilirubine ayrılır, bilirubin, karaciğer tara­fından, safra içinde barsağa atılır. Nedenleri: Klasik sınıflamaya göre, sarılığın başlıca üç nedeni vardır: Hemolitik, obstrüktif, hepatik. 1. Hemolitik sarılık: Yeni...

SARI HUMMA. Orta Afrika'da ve Gü­ney Amerika'nın bazı bölgelerinde görü­len, akut, genellikle öldürücü bir hasta­lıktır. Nedeni: Aedes aegypti adlı sivrisine­ğin taşıdığı bir virüs enfeksiyonudur. Belirtileri: Kuluçka devri, bir haf­tadan kısadır. Ateş, nabız yavaşlaması, kusma ve idrarda albümin çıkması beli­rir, Bundan sonra, hastada, kanamalar ve sanlık görülür. Bu hastalıkta, ölüm oranı %...

SARA (Epilepsi). Sarada, beyin çalışma­sındaki bir anormallik sonucu, periyo­dik krizler halinde, ya çok kısa süren dikkat veya bilinç kaybı (bu hastalığın hafif şekli olup, "petit mal" adını alır) veya uzun süren bilinç kaybı ile birlikte çırpınmalar (bu da hastalığın ağır şekli olup, "grand mal" adını alır) görülür.Nedeni: İdyopatik saranın nedeni...

SAMAN NEZLESİ. Göz, burun ve so­lunum yollan mukozasının tahrişiyle be­lirlenen bir allerjik hastalıktır. Nedeni, çeşitli ot ve bitkilerin tozlan olduğundan, her yıl belirli zamanda görülen, mevsim­sel bir hastalıktır. Nedeni: Başka yerlerde de anlatıl­dığı gibi (bkz. Allerji), vücuda, değiş-meksizin giren tüm yabancı proteinler, antijen olarak rol oynar, yani, vücudun kendilerine karşı antikor...

SALİSİLATLAR. Saliks alba bitkisinin kabuğu, uzun yıllardan beri, ateşe karşı kullanılan bir ilaçtır. XIX. yüzyılın ilk yarısında, buradaki aktif maddenin şa­lisin olduğu bulunmuş ve bundan salisi-lik asit elde edilmiştir. Ayrıca, salisilik asit, bileşim olarak, fenol'den de yapıla­bilir. XIX. yüzyılın sonlarından bu yana, sodyum salisilat, hem ateş düşürmekte, hem de ağrı...