Şişmanlığın Nedenleri

Şişmanlık sürekli veya geçici olabilir. Her iki tü­rün de ayrı ayrı birçok nedenleri vardır. Bunları şöyle sıralayabiliriz: ,
A) Aşırı Beslenme ve Hareketsizlik:
Şişmanlığın ana nedeni kuşkusuz vakitli vakitsiz ye­mek ve aşırı beslenmektir. Diğer bir deyimle vücudun harcadığından fazla enerjiyi yani kaloriyi almaktır. Ha­reketsizlik, yani enerji sarfının kısıtlı olması da, bir ne­dendir. Diğer taraftan enerji sarfında kadının veya er­keğin mesleği ve iş hayatı önemli bir faktördür.

B) Soyaçekim (Kalıtım):
Şişmanlığa neden olan diğer önemli bir faktör de soyaçekim ve bünye yapısıdır. Şişman ailelerin çocuk­ları da genellikle şişmandırlar. Bazı bünyeler kilo al­maya ve şişmanlamaya diğerlerinden daha yatkındır. Şişman anne ve babalardan doğan ikizlerin ayrı yer ve şartlarda büyümelerine rağmen daha sonra her ikisinin de şişman oldukları kanıtlanmıştır.
C) Ulusal ve Sosyal Gelenekler:
Hemen her ulusun kendine özgü yemek yeme alış­kanlıkları, pişirme şekilleri (tarzları), yiyecekleri, içe­cekleri ve bunlarla ilgili gelenekleri vardır. Bazı ülke­lerde kalori değerleri yüksek gıdalar fazlaca yenmekte ve alkollü içkiler çok içilmektedir. Böylece, bu ülkele­rin halkı genel olarak şişmandırlar, örneğin, İtalyanla­rın çok yağ ve makarna yemeleri sonucu bunlarda görü­len şişmanlıklar gibi. Bize gelince: Türklerin konukse­verliği ve ikramı ün salmıştır. Bir yöreye konuk geldi­ğinde, akraba veya dostların davet ve ziyafet vermeleri kaçınılmaz bir gelenektir. Ayrıca, bu davet ve ziyafet­lerde konuk «ayıptır, günahtır» diye her yemekten öte­kine zorlanır. Hanımlarımızın Öğlesonu toplantılarında veya eşleri ile gece ziyaretlerinde, kalorileri yüksek şe­ker, çikolata ve pastalar ile meşrubat ikramı bir gele­nektir. Ayrıca, yiyeceklerin yenmesi için de İsrardan ka­çınılmaz.
Bizler, genel olarak alkollü içkiler içinde rakıyı ter­cih ederiz. Ne var ki, rakıyı bol ve değişik mezelerle içmek bizde yerleşmiş bir âdettir. Böylece, esasen kalo­risi yüksek olan rakının yanında gereksiz kalorileri de alırız.
Şişmanlık açısından diğer zararlı bir alışkanlığımız da, yemeklerin pişirilme tarzıdır. Yemeklerimiz lezzetli olmaları için yağları ve tuzu cömertçe kullanırız. Ayrı­ca, ekmeği, tatlıları ve hamur işlerini çok sever ve çok yeriz.

D) Psikolojik ve Hormona! Faktörler:
Vücudumuzda yer alan iç salgıbezleri, dengeli ve düzenli olarak çalışır ve yaşam için gerekli ve zorun­lu olan hormonları çıkarırlar.
Bugün bilimsel açıdan bazı psikolojik nedenlerin iç salgıbezlerini etkiledikleri ve bazı hormonların norma­lin üstünde salgılandıkları ve böylece hormonal denge­nin bozulmasına neden oldukları saptanmıştır. Ölüm ha­berleri gibi ruhsal şoklar, ayrılıklar, iş hayatında veya aile içinde yer alan üzüntüler ve sıkıntılar gibi psikolo­jik nedenler hormonal dengenin bozulmasına dolayısıy­la çok kere kilo artışına ve şişmanlığa neden olmaktadır.
E) Yaş Faktörü:
ileri yaşlarda genel olarak günlük beden hareketle­ri azalır. Bu da, vücudun aldığı günlük enerjinin yan­masına engel olur. Şu halde, ileri yaşlılık, enerji yakma gücünün azalmasına neden olur ve şişmanlık oluşur. Yaş açısından diğer bir husus da, bizde genel olarak, özellikle yaşlıların tatlılara ve şekerli maddelere karşı iştahları açılır ve bu tür yiyeceklerden hoşlanırlar. Do­layısıyla da şişmandırlar.
Yukarıda açıklamaya çalıştığımız nedenlerle insan­lar şişmanlarlar. Ne var ki, şişmanlık belli bir sınırı aş­tığında ve sürekli olduğunda sağlık açısından birtakım sakıncalar doğurur ve dolayısıyla bazı hastalıklara ve hatta erken ölümlere neden olabilir. Bunların dışında, güncel yaşantımızda karşılaştığımız geçici şişmanlıklar da vardır. Şimdi kısaca bunlara değinelim.