YARALAR

YARALAR

Vücudun düzenli çalışabilmesi için, tüm doku­ların, her an uygun bir basınçla dolaşan yeter­li kana ihtiyacı vardır Ağır kan kaybı, dolaşı­mı etkiler ve bu da dokulara, özellikle ana or­ganların dokularına zarar verir, sonuç olarak kazazede ölüme kadar gidebilir Yaralar, deride ya da başka dokularda oluşan ve kanın kaçmasına izin veren anormal açık­lıklardır Dış yaralar, mikropların (bakterilerin) dokulara girip enfeksiyonlara neden olmasıyla karmaşıklaşır.

YARALAR

YARALAR. Yaralar; kesik, delik, ezik, parçalanmış ve derin delinmiş olarak sı­nıflandırılır.
Kesikler: Bıçak gibi bir kesici aletin yap­tığı yaralardır. Bunlar, çok kanayabilen ve kenarları birbirinden uzaklaşan tip yaralardır. Bu tür bir yara, temizlendik­ten sonra, dikilir ve birinci derece iyi­leşmeye terk edilir. Kesik kenarların ara­sındaki yarık, serum ve kan pıhtısıyla dolar ve ikincil enfeksiyon eklenmezse, yara bir iki haftada iyileşir. Delikler: Bunlar, delici aletin ulaştığı de­rinlik bilinemediğinden ötürü, tehlikeli yaralardır. Derin delinme olasılığı kar­gısında (tüm karın delici yaralarında bu olasılık vardır) hastada dikkatle iç ka­nama ya da peritonit belirtileri aranır. Derideki yaranın büyüklüğüyle, delinme­nin derinliği arasında ilgi yoktur.
Ezikler: Örneğin, otomobil altında kal­ma sonucu oluşan şiddetli ezikler (çü­rükler), önemli yaralanmalar olabilir. Ezilmiş dokunun ne kadarının öldüğü ancak zamanla belli olur ve ölü dokunun enfekte olmasının sonucu, gazlı gangrendir. Bundan başka, ezilen dokudan her­hangi bir dış belirti olmaksızın bol mik­tarda kan ve sıvı kaybolabileceğinden, hastaya gerekli sıvı verilmezse ağır şoka girebilir.
Parçalanmış yaralar: Bunlar, enfeksiyo­na en elverişli ve trafik kazalarında en sık oluşan yaralardır. Tüm parçalanmış yaralar, cerrah tedavisi gerektirir: Bun lar, iyice temizlenir, ölü ve yıkılmış do­ku bölümleri, genel anestezi altında çı­kartılır ve ancak yaşayan temiz kan do­laşımı sağlam dokular bırakılır. Bazı vakalarda, geniş deri kısımları yok ola­bileceğinden, yarayı iyice kapatmak için, plastik cerrahî gerekebilir.
Derin delinmiş yaralar: Bunlar, kurşun ve metal parçacıklarının dokuyu delme­siyle oluşur. Delen cismin, ufak bir giriş yeriyle, geniş bir çıkış deliği vardır ve bu iki delik arasındaki dokular ileri de­recede yıkılmıştır. Penetre eden yaralar içerde kalan delici cisimler tarafından oluşur. Gerek perfore, gerekse penetre edici yaralar, cerrahî girişimi gerektirir. Delici cismin izlediği yol açılır, tüm kir­lenmiş ve parçalanmış dokular çıkartılır, yabancı maddeler alınır.
Yaraların iyileşmesinde rastlanan komplikasyonlar, kanama, enfeksiyon ve nekroz (doku ölümü) dur. Biriken kan dışarı akıtılmalı, enfekte yaralar açılıp, cerahat ve ölü doku çıkartılmalıdır. Bu yaralar, ikinci derece iyileşmeye terk edilebilir, yani granülasyonun oluşması (fibröz dokunun yavaş yavaş oluşması) beklenir ve bazen de ikincil dikişle ka­patılmaları gerekebilir. Her yaralanma­da, tetanoz (bkz.) tehlikesi göz önünde bulundurulmalı ve gerekli önlemler alın­malıdır.