Zeka Nasıl Ölçülür

Zekânın Ölçülmesi
Ölçme, birim miktarın ölçülecek nesnede ne kadar bulunduğunu gösterir. Daha kesin ve objektif sonuçlara ulaşmak amacıyla yapılır. “Hava biraz soğuk” cümlesi kişiye göre farklı yorumlanabilir. Ama “hava sıcaklığı 3°C” cümlesi bir ke­sinlik gösterir ve kişiye göre yorumu değişmez. Ölçme sonuçları rakamlarla gösterilir. “3 metre kumaş”, “5 kg meyva”, “8 saatlik iş”, “300 km yol” gibi.

Aynı amaçla bilimlerde de ölçme yapılır. Her bilimsel alan, kendi konu­larına uygun ölçme araçları kullanır. Psikolojide, özellikle zekâ, çeşitli yetenekler, kişilik, tutum ve kanaatlerin ölçülmesi için ölçme araçları geliştirilmiştir.

Ölçtüğü özelliklerin yapısına bağlı olarak psikolojide ölçme, daha zordur. Bu ölçme araçlarının hazırlanması, uygulanması ve değerlendirmesi daha uzun zaman ister. Havanın nem oranını ölçmek özel araçlarla kolayca yapılabilir. Ama insanın cesaretini ölçmek aynı kolaylıkla yapılamaz. Önce özel bir ölçme aracı gerekir, ayrıca kesin ve güvenilir sonuçlara ulaşmak da oldukça zordur.

Bir psikolojik Özelliği ölçmek için hazırlanan, normları saptanmış, geçerlilik ve güvenirliliği belirlenmiş ölçme araşlartna “test” adı verilir.

Test: Bireylerin kendilerini tanımaya ve karşılaş­tırmaya yarayan ölçme araçları.

Test Çeşitleri:

a) Testler ölçtükleri özellikleri göre adlandırılabilirler. Zekâ testi, kişilik testi, yetenek testleri, başarı testleri gibi.
b) Uygulanış biçimlerine göre şöyle sınıtlandırılabilirler:
* Bireysel testler: Bireylere tek tek uygulanan testlerdir. Binet -Simon Zekâ Testi, Wechler Belleveue zekâ testi gibi.
* Grup testleri : Birden fazla bireye aynı anda uygulanan testlerdir. Ordu Alfa, Ordu Beta zekâ Testleri gibi.
c) Cevaplandırma biçimine göre;
* Sözlü testler: Sözlü olarak cevaplandırılan testlerdir. Binet – Simon zekâ testinde olduğu gibi.
* Sözsüz veya yazılı testler: Kâğıt – kalem testleri adı da verilir. Yazılı olarak cevaplandırılan testlerdir. D – 48 (zekâ testinin adı) testi gibi.
*Periormans (icra) testleri: Bir eylem yapılarak cevaplandırılan testlerdir. Wechler Belleveue testlerinin bir bölümü böyledir. Yetenekle­ri ölçmek için hazırlanan testlerde de performans ağırlık kazanır.

Zekâ katsayısı sıralaması şu şekildedir:

-Derin zekâ geriliği 0-20 arası
-Ağır zekâ geriliği 20-35 arası
-Orta dereceli zekâ geriliği 35-50 arası
-Hafif dereceli zekâ geriliği 50-70 arası
-Sınırda zekâ geriliği 70-79 arası
-Donuk zekâ 80-89 arası
-Ortalama ya da normal zekâ 90-109
-Parlak zekâ 110-119
-Üstün zekâ 120-129
-Üstün zekâ ya da deha 130 ve üstü

Zekâ Yaşı ve Zekâ Bölümü

Zekâ testleri uygulandıktan sonra puanlar ay veya yıla göre hesaplanarak zekâ yaşı (z.y) belirlenir.

Örneğin, Binet – Simon testlerinde her soru 2 ay karşılığıdır. 6 soruyu doğru cevaplandıran çocuğun Z.Y 1’dir.
İlk zekâ testlerinde, zekâ yaşı hasaplanırdı. Daha sonra Stem, zekâ yaşı (Z.Y)’nı takvim yaşına (T.Y) bölerek sabit bir sayı elde etti. Terman, bu sabit sayıyı 100 ile çarparak zekâ bölümünü buldu. 100’le
kesirden kurtarmak için yapılmıştır.

Zekâ yaşı (Z.Y): Zekâ testin­den alınan puanların ay yıl olarak hesaplanmasından elde edilen say.

Zekâ Bölümü (Z.B): Zekâ yaşının, takvim yaşına bölünüp 100’le çarpılmasıyla elde edilen oran.